Bất ngờ với giảm giá xăng dầu…
Ngành xăng dầu vừa lập một kỷ lục mới có thể ghi vào sách kỷ lục guinness là liên tiếp giảm giá xăng dầu với mức “nhỏ giọt”, chưa từng nước nào làm được, giảm 30 đồng/lít xăng (tương đương 0,14 cent). Theo các chuyên gia kinh tế, giảm giá kiểu “gãi ghẻ” như vậy vừa không đủ “độ” chia sẻ gánh nặng giá xăng dầu luôn ở tình trạng tăng nhiều hơn giảm với người dân và doanh nghiệp, vừa khó lấy lại niềm tin vào sự cải tiến điều hành nền kinh tế, mà cụ thể ở đây là điều hành giá cả các mặt hàng độc quyền như xăng dầu.
Ngành xăng dầu vừa lập một kỷ lục mới có thể ghi vào sách kỷ lục guinness là liên tiếp giảm giá xăng dầu với mức “nhỏ giọt”, chưa từng nước nào làm được, giảm 30 đồng/lít xăng (tương đương 0,14 cent). Theo các chuyên gia kinh tế, giảm giá kiểu “gãi ghẻ” như vậy vừa không đủ “độ” chia sẻ gánh nặng giá xăng dầu luôn ở tình trạng tăng nhiều hơn giảm với người dân và doanh nghiệp, vừa khó lấy lại niềm tin vào sự cải tiến điều hành nền kinh tế, mà cụ thể ở đây là điều hành giá cả các mặt hàng độc quyền như xăng dầu. Phóng viên NTNN đã phỏng vấn TS. Phạm Ngọc Long-chuyên gia kinh tế-Viện trưởng Viện Khoa học quản trị doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam.
Đứng ở góc độ người tiêu dùng bản thân tôi cũng thấy “bất ngờ”, mức giảm 30 đồng/lít xăng dầu có thể nói thấp tới mức người tiêu dùng chẳng mấy quan tâm. Có lẽ ở góc độ người làm chính sách, cách điều hành này mới chỉ muốn “phát tín hiệu” cho người dân thấy sự bám sát với thị trường thế giới hơn, giảm được là họ giảm ngay. Theo tôi sẽ tạo ấn tượng tốt hơn ở người tiêu dùng nếu đặt ra và cam kết tuân thủ mức giới hạn tối thiểu và/hoặc tối đa mỗi lần điều chỉnh giá xăng dầu sao cho hợp lý. Dù rằng sẽ có nhiều cách lý giải khác nhau với công luận của cơ quan quản lý về nhịp độ, tần suất, qui mô tăng/giảm giá, thì kết quả cuối cùng vẫn phải là đảm bảo người tiêu dùng được hưởng lợi đúng mức và họ cũng sẵn sàng tự nguyện “chia sẻ ” rủi ro biến động giá xăng dầu thế giới với nhà cung cấp. Bởi lẽ thị trường xăng dầu nước ta chủ yếu vẫn phụ thuộc nhập khẩu. Cần phải minh bạch, sòng phẳng và công bằng trong cách điều hành mặt hàng này hơn nữa.
Giá xăng dầu của ta có bám được giá thế giới không tôi cho vẫn còn phải bàn nhiều lắm. Nghị định 83 vẫn chưa thay đổi về bản chất so với Nghị định cũ. Tăng/giảm giá xăng dầu vẫn còn bị tác động chi phối bởi lợi ích mang tính độc quyền trong đó. Thế nên buộc nhà cung cấp phải tăng thế này, giảm thế kia so với giá xăng dầu thế giới theo cơ chế quản lý giá như hiện nay xem ra là không dễ. Vậy nên chúng ta chỉ có thể chờ xem cơ quan quản lý và doanh nghiệp xăng dầu sẽ tăng/giảm giá như thế nào mà thôi.
Xăng dầu thuộc mặt hàng thuế tiêu thụ đặc biệt nên hiếm khi thấp. Đã có tài liệu chính thức liên quan đến các khoản thu thuế trong lĩnh vực xăng dầu được công bố trên báo chí. Các khoản thuế, phí thường ở mức 30%, có lúc lên tới 50%. Chính vì mức thuế cao như thế nên Bộ Tài chính mới “khó” điều hành giá và trả cho Bộ Công Thương cái quyền điều hành giá xăng dầu. Mỗi năm Bộ Tài chính thu thuế xăng dầu lớn như vậy, lợi ích to như thế, nếu quản giá xăng dầu nữa thì e “gạt” không hết phản ứng của dư luận. Với Nghị định xăng dầu mới, Bộ Công Thương cực chẳng đã nhận quản lý giá mặt hàng này, song cũng rất khó khăn vì “biên độ” can thiệp giảm giá còn “rất hẹp” bởi mức thuế, phí do Bộ Tài chính đã “ngoặm” hết cấu thành giá rồi. Với kiểu xác lập giá như vậy, ngoại trừ chỉ còn “cửa” tăng giá là dễ, còn nếu điều hành giảm giá sâu thì Bộ Công Thương cũng chả có lợi ích gì nữa hay sao?!
Nhiều chuyên gia đã từng kiến nghị bỏ Quỹ bình ổn xăng dầu vì thực chất nó không có nhiều tác dụng. Thực ra, quỹ bình ổn này đang làm phức tạp thêm vấn đề trong điều hành quản lý giá xăng dầu. Nếu không phải trích Quỹ bình ổn thì liệu các doanh nghiệp có thể giảm giá xăng dầu nhiều hơn 30 đồng/lít như hiện nay không?! Có thể giá xăng dầu đã giảm được nhiều hơn mức vừa qua ngoại trừ lý do mức thuế, phí cao như đã nêu và còn phải đảm bảo tỷ lệ trích lập Quỹ bình ổn giá, đều là lý do biện minh lâu nay ?!
Nguồn thu từ thuế xăng dầu là rất lớn nên không chỉ chúng ta mà nhiều nước họ cũng tận thu thuế này. Vấn đề ở đây tôi cho rằng, thu thuế, phí xăng dầu phải tính đến lợi ích trung, dài hạn phát triển nền kinh tế hiện nay. Nhà nước phải thực sự đảm bảo hài hòa lợi ích của người dân, doanh nghiệp, nhà nước với lợi ích tổng thể của nền kinh tế và quản lý tốt thị trường xăng dầu thì mới hy vọng có sự điều hành giá cả xăng dầu phù hợp được.
Tôi xin nói là không chỉ điều hành giá xăng dầu, mà điều hành giá nhiều mặt hàng còn độc quyền của chúng ta vẫn còn nhiều “mâu thuẫn và nan giải”. Bởi nó đang tồn tại cái gọi là “nhóm lợi ích” thay vì “lợi ích đất nước” mà không ai động đến được, dù ai cũng thấy, ai cũng biết mà chưa sớm giải quyết được. Người dân và doanh nghiệp còn rất khó khăn trong bối cảnh nền kinh tế trì trệ, song giá điện nước, xăng dầu, dịch vụ y tế, giáo dục ... vẫn cao quá mức so khả năng ngân sách của đa số người làm công ăn lương, lao động thu nhập thấp và bà con nông dân, nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa. Chúng ta phải tin tưởng và hy vọng những sự đổi thay tích cực sắp tới của các cơ quan Nhà nước về quản lý thị trường. Vấn đề chỉ là sớm muộn thôi;
Đứng ở góc độ người tiêu dùng bản thân tôi cũng thấy “bất ngờ”, mức giảm 30 đồng/lít xăng dầu có thể nói thấp tới mức người tiêu dùng chẳng mấy quan tâm. Có lẽ ở góc độ người làm chính sách, cách điều hành này mới chỉ muốn “phát tín hiệu” cho người dân thấy sự bám sát với thị trường thế giới hơn, giảm được là họ giảm ngay. Theo tôi sẽ tạo ấn tượng tốt hơn ở người tiêu dùng nếu đặt ra và cam kết tuân thủ mức giới hạn tối thiểu và/hoặc tối đa mỗi lần điều chỉnh giá xăng dầu sao cho hợp lý. Dù rằng sẽ có nhiều cách lý giải khác nhau với công luận của cơ quan quản lý về nhịp độ, tần suất, qui mô tăng/giảm giá, thì kết quả cuối cùng vẫn phải là đảm bảo người tiêu dùng được hưởng lợi đúng mức và họ cũng sẵn sàng tự nguyện “chia sẻ ” rủi ro biến động giá xăng dầu thế giới với nhà cung cấp. Bởi lẽ thị trường xăng dầu nước ta chủ yếu vẫn phụ thuộc nhập khẩu. Cần phải minh bạch, sòng phẳng và công bằng trong cách điều hành mặt hàng này hơn nữa.
Giá xăng dầu của ta có bám được giá thế giới không tôi cho vẫn còn phải bàn nhiều lắm. Nghị định 83 vẫn chưa thay đổi về bản chất so với Nghị định cũ. Tăng/giảm giá xăng dầu vẫn còn bị tác động chi phối bởi lợi ích mang tính độc quyền trong đó. Thế nên buộc nhà cung cấp phải tăng thế này, giảm thế kia so với giá xăng dầu thế giới theo cơ chế quản lý giá như hiện nay xem ra là không dễ. Vậy nên chúng ta chỉ có thể chờ xem cơ quan quản lý và doanh nghiệp xăng dầu sẽ tăng/giảm giá như thế nào mà thôi.
Xăng dầu thuộc mặt hàng thuế tiêu thụ đặc biệt nên hiếm khi thấp. Đã có tài liệu chính thức liên quan đến các khoản thu thuế trong lĩnh vực xăng dầu được công bố trên báo chí. Các khoản thuế, phí thường ở mức 30%, có lúc lên tới 50%. Chính vì mức thuế cao như thế nên Bộ Tài chính mới “khó” điều hành giá và trả cho Bộ Công Thương cái quyền điều hành giá xăng dầu. Mỗi năm Bộ Tài chính thu thuế xăng dầu lớn như vậy, lợi ích to như thế, nếu quản giá xăng dầu nữa thì e “gạt” không hết phản ứng của dư luận. Với Nghị định xăng dầu mới, Bộ Công Thương cực chẳng đã nhận quản lý giá mặt hàng này, song cũng rất khó khăn vì “biên độ” can thiệp giảm giá còn “rất hẹp” bởi mức thuế, phí do Bộ Tài chính đã “ngoặm” hết cấu thành giá rồi. Với kiểu xác lập giá như vậy, ngoại trừ chỉ còn “cửa” tăng giá là dễ, còn nếu điều hành giảm giá sâu thì Bộ Công Thương cũng chả có lợi ích gì nữa hay sao?!
Nhiều chuyên gia đã từng kiến nghị bỏ Quỹ bình ổn xăng dầu vì thực chất nó không có nhiều tác dụng. Thực ra, quỹ bình ổn này đang làm phức tạp thêm vấn đề trong điều hành quản lý giá xăng dầu. Nếu không phải trích Quỹ bình ổn thì liệu các doanh nghiệp có thể giảm giá xăng dầu nhiều hơn 30 đồng/lít như hiện nay không?! Có thể giá xăng dầu đã giảm được nhiều hơn mức vừa qua ngoại trừ lý do mức thuế, phí cao như đã nêu và còn phải đảm bảo tỷ lệ trích lập Quỹ bình ổn giá, đều là lý do biện minh lâu nay ?!
Nguồn thu từ thuế xăng dầu là rất lớn nên không chỉ chúng ta mà nhiều nước họ cũng tận thu thuế này. Vấn đề ở đây tôi cho rằng, thu thuế, phí xăng dầu phải tính đến lợi ích trung, dài hạn phát triển nền kinh tế hiện nay. Nhà nước phải thực sự đảm bảo hài hòa lợi ích của người dân, doanh nghiệp, nhà nước với lợi ích tổng thể của nền kinh tế và quản lý tốt thị trường xăng dầu thì mới hy vọng có sự điều hành giá cả xăng dầu phù hợp được.
Tôi xin nói là không chỉ điều hành giá xăng dầu, mà điều hành giá nhiều mặt hàng còn độc quyền của chúng ta vẫn còn nhiều “mâu thuẫn và nan giải”. Bởi nó đang tồn tại cái gọi là “nhóm lợi ích” thay vì “lợi ích đất nước” mà không ai động đến được, dù ai cũng thấy, ai cũng biết mà chưa sớm giải quyết được. Người dân và doanh nghiệp còn rất khó khăn trong bối cảnh nền kinh tế trì trệ, song giá điện nước, xăng dầu, dịch vụ y tế, giáo dục ... vẫn cao quá mức so khả năng ngân sách của đa số người làm công ăn lương, lao động thu nhập thấp và bà con nông dân, nhất là người dân ở vùng sâu, vùng xa. Chúng ta phải tin tưởng và hy vọng những sự đổi thay tích cực sắp tới của các cơ quan Nhà nước về quản lý thị trường. Vấn đề chỉ là sớm muộn thôi;
Theo Danviet
