Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam: 10 năm dấu ấn một chặng đường
Nhìn lại thành tựu của gần 30 năm đổi mới của đất nước, không thể không nói đến lực lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa với những đóng góp mang ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển kinh tế xã hội trong những năm qua.
TS. Cao Sĩ Kiêm - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam.
Nhân 10 năm xây dựng và phát triển Trung ương Hiệp hội DNNVV Việt Nam, TS. Cao Sĩ Kiêm - Chủ tịch Hiệp hội đã dành cho Tạp chí DN&HN cuộc phỏng vấn thể hiện cái nhìn tổng quát và thực tế về sứ mệnh gian khó của doanh nghiệp, doanh nhân nước nhà và công việc hệ trọng, lâu dài và nặng nề của Hiệp hội.
Hiệp hội DNNVV VN đến nay đã tròn 10 năm xây dựng và phát triển, xin ông cho biết sự cần thiết của việc ra đời HHDNNVV VN trong tình hình kinh tế - xã hội những năm đầu thế kỉ 21?
TS. Cao Sĩ Kiêm: Nước ta chuyển từ nền kinh tế tập trung, sản xuất nhỏ đi lên, trong đó các thành phần tham gia vào nền kinh tế thì cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa và hộ kinh doanh cá thể là chủ yếu, chiếm 97%. Trong quá trình hội nhập và phát triển đòi hỏi các doanh nghiệp phải nâng cao năng lực, khả năng đóng góp, liên kết doanh nghiệp tạo thành thế mạnh cho từng ngành hàng, từng lĩnh vực. Vì vậy, việc ra đời một tổ chức như TW Hiệp hội DNNVV VN là nơi phản ánh khó khăn, kiến nghị, đề xuất, tháo gỡ cho các doanh nghiệp; là nơi đề đạt, đóng góp xây dựng chính sách; và cũng là động lực lớn nhất trong việc sử dụng lao động, sản xuất ra hàng hóa xuất khẩu, đóng góp cho ngân sách của Nhà nước, đặc biệt trong việc xóa đói, giảm nghèo…. là điều kiện tất yếu. Tất cả lí do đó đòi hỏi phải ra đời một tổ chức có tính chất xã hội, để đại diện hợp pháp cho cộng đồng DNNVV và cầu nối giữa doanh nghiệp, cùng những người sản xuất kinh doanh nhỏ với các cơ quan lãnh đạo, cơ quan hoạch định chính sách Nhà nước. Đó cũng là nơi để hỗ trợ về mặt pháp lý, tham mưu công nghệ, đào tạo lao động cho cộng đồng DN…
Đặc biệt, trong thế kỉ 21 và thời gian gần đây, chúng ta đổi mới sâu rộng hơn cũng như hội nhập sâu hơn, trước hết đổi mới về mặt kinh tế, chính sách. Việc phát huy tiềm năng, thế mạnh, vị thế đóng góp của DNNVV lại càng quan trọng, cấp thiết kể cả những tiềm năng thế mạnh cần phát huy hay những yếu thế, khó khăn của họ cần phải khắc phục. Trong khi chúng ta hội nhập sâu hơn, trong khi chúng ta đổi mới toàn diện hơn thì việc giúp đỡ, tập hợp, bảo vệ quyền lợi cho người sản xuất nhỏ lại càng cần thiết để nâng sức cạnh tranh, để đảm bảo cho thu nhập của người lao động cũng như vị thế của đất nước chúng ta tương xứng với khu vực và thế giới.
Vai trò của HH đối với cộng đồng DNNVV VN trong những năm vừa qua như thế nào, thưa ông?
TS. Cao Sĩ Kiêm: Có 4 vai trò:
- Cùng với Nhà nước tạo ra môi trường pháp lý, luật pháp để DNNVV kinh doanh một cách có lợi thông qua các cơ chế, chính sách, nghị định. Bên cạnh đó cùng với Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Hiệp hội còn góp phần xây dựng chính sách, luật lệ, cơ chế, cải cách thủ tục hành chính, cải cách tư pháp để tạo thuận lợi cũng như tháo gỡ khó khăn một cách kịp thời cho DN.
Cùng với cộng đồng DN cũng như sự hỗ trợ, quy hoạch chung của Nhà nước, HH giúp cho DN tìm hiểu thị trường, phát triển thị trường, hiểu biết luật lệ các nước, giúp đỡ các DN xây dựng quy hoạch và triển khai để sản xuất kinh doanh, quy hoạch về mặt thị trường, sản phẩm, đào tạo cán bộ, trang bị công nghệ, áp dụng tiến bộ kĩ thuật.
Là nơi tập trung phản ảnh chính sách, cơ chế, khó khăn, cũng như vướng mắc của DN để đề nghị cơ quan lãnh đạo cấp TW và địa phương tháo gỡ, giải quyết khó khăn cho DN, đồng thời phản ảnh những khó khăn đó để góp phần xây dựng chính sách, xây dựng cơ chế, biện pháp xử lí giải quyết những vấn đề tồn tại, bức xúc.
Hiệp hội giúp phối hợp các chính sách, các cơ chế giữa các Hiệp hội địa phương với nhau, các DN liên kết với nhau, các Hiệp hội với cơ quan Nhà nước.
- Trong tình hình hiện nay, Hiệp hội góp phần giúp DN cơ cấu lại sản xuất kinh doanh, bố trí lại mô hình tổ chức, đào tạo và bố trí, sử dụng lại đội ngũ lao động.
Hiệp hội giúp cho DN có sự tương trợ, hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng về mặt tiêu thụ, tìm thị trường, tham khảo, khảo sát, hội chợ triển lãm, cũng như xây dựng thương hiệu cho DN…
- Là ngôi nhà chung tập hợp các DN SXKD để làm từ thiện, thực hiện trách nhiệm đối với xã hội, đối với cộng đồng như xây dựng nhà tình nghĩa, học sinh vượt khó, thiên tai bão lụt…..
- Tổ chức các hoạt động có tính chất phong trào, sự kiện, tạo động lực tinh thần, khí thế cho hội viên như: thể dục thể thao, văn nghệ, hội diễn, hội thảo, rút kinh nghiệm giúp đỡ lẫn nhau… nâng cao đời sống tinh thần cho đội ngũ thành viên hội viên.
Xin ông cho biết những thành tựu Hiệp hội đã đạt được và tác động đối với sự phát triển KT-XH đất nước?
TS. Cao Sĩ Kiêm: Qua 10 năm qua, tổ chức của Hiệp hội phát triển rất nhanh chóng, từ mấy chục hội viên ban đầu, đến nay có 55 nghìn hội viên. Ở 49 tỉnh thành đã có tổ chức hội địa phương, trong đó có 1/3 là có tổ chức đến các huyện. HHTW có 8 phòng ban, 2 Tạp chí với 3 ấn phẩm báo viết và báo điện tử, có viện nghiên cứu, 1 số trung tâm đào tạo các vùng, có chi nhánh 3 miền Bắc – Trung – Nam, có 5 đại diện của tổ chức hội ở nước ngoài các khu vực trên thế giới. Hàng năm Hiệp hội đã giúp các DN đi tham quan, khảo sát, nghiên cứu với các DN nước ngoài dưới sự bảo trợ của Chính phủ và Bộ công thương. Hiệp hội đã tổ chức hàng chục cuộc triển lãm, các sự kiện tôn vinh sản phẩm và tôn vinh doanh nghiệp xuất sắc, kể cả cấp hội và cấp các đơn vị.
Cộng đồng DNNVV đã đóng góp cho KTXH: về mặt sử dụng lao động: sử dụng 51% lực lượng lao động, 45-50% hàng tiêu dùng và xuất khẩu, 17-20 % vào ngân sách , đặc biệt là nhân tố tích cực nòng cốt trong việc xóa đói giảm nghèo, góp phần đảm bảo an sinh xã hội thông qua đóng góp tự nguyện của các DN.
Trước những khó khăn hiện nay và đặc biệt trong xu thế hội nhập quốc tế mạnh mẽ thì Hiệp hội đã có những chiến lược gì để hỗ trợ DN và hướng DN phát triển nhanh và mạnh vào những năm tiếp theo, thưa ông?
TS. Cao Sĩ Kiêm: Hiện nay, có hai đặc điểm rất lớn là chúng ta đổi mới toàn diện. Giai đoạn này là giai đoạn đổi mới mạnh mẽ, toàn diện và triệt để hơn thông qua tổng kết cái cũ và những yêu cầu mới chúng ta phải có. Hơn qua 30 năm thực hiện đã rút ra những mặt mạnh, mặt yếu, những vấn đề cần phải đổi mới mạnh mẽ hơn về cơ cấu, khoa học công nghệ, chất lượng nguồn lực, thể chế.
Một là, vấn đề lớn nhất hiện nay là làm thế nào cho đội ngũ lao động trong các DNNVV hiểu được những nội dung hội nhập với những kí kết mới kể cả đa phương và song phương để cho họ biết cách làm, biết nội dung và lộ trình làm thông qua việc tổ chức các hoạt động tuyên truyền, quảng bá thương hiệu, xúc tiến thương mại, tập huấn… ở TW và địa phương để giúp cho người lao động có nhận thức mới, tư duy mới.
Thứ hai, thông qua Hiệp hội và DN để tác động đến Chính phủ nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ; nâng cao chất lượng về chính sách, cơ chế để nó vừa giải quyết khó khăn hiện tại, vừa hội nhập với kinh tế quốc tế….thì Hiệp hội vừa phải là cơ quan, tổ chức phát hiện vừa là người đề xuất, kiến nghị những tồn tại, khó khăn, những vấn đề đặt ra trong thời gian vừa qua, và những yêu cầu, những địa chỉ phải giải quyết, phải thực hiện trong thời gian tới ở các lĩnh vực, kể cả trong quá trình xây dựng chính sách, trong quá trình chỉ đạo điều hành cũng như trong quá trình bố trí đội ngũ, sắp xếp cơ cấu và thái độ, chất lượng phục vụ, dịch vụ của các cơ quan Nhà nước.
Muốn như thế, vai trò Hiệp hội ngoài việc phản ảnh, đề xuất, kiến nghị còn phải góp phần tổ chức tư vấn chính sách, tổ chức đào tạo, đào tạo nguồn lực trực tiếp hoặc tham gia góp phần đề xuất, tạo điều kiện cho các DN tham gia các lớp đào tạo, có điều kiện hỗ trợ lẫn nhau trong việc phát triển thị trường, quảng bá thương hiệu, giới thiệu sản phẩm, liên kết sản phẩm thành chuỗi. Trước hết là sự liên kết trong nước tạo điều kiện cho các DN có thể mở rộng ra liên kết khu vực và thế giới phát triển đối tác, phát triển hợp tác.
Trong điều kiện hiện nay, để chúng ta triển khai tốt việc đóng góp vào Dự thảo văn kiện trình Đại hội XII của Đảng, Hiệp hội đã làm và động viên cho các DN tham gia đóng góp ý kiến vào đại hội các cấp; chủ động xác định mặt yếu kém hoặc tiềm năng thế mạnh của từng DN, của Hiệp hội các cấp để có kế hoạch và địa chỉ khắc phục, để thực hiện tốt nhiệm vụ nghị quyết các cấp sinh hoạt mà mình đề ra trên phạm vi địa phương cũng như toàn quốc. Tạo điều kiện cho sự phát triển đất nước có yếu tố bền vững và phát huy đầy đủ tiềm năng, thế mạnh của DNNVV, nó cũng khắc phục điểm yếu thế, yếu kém của DNNVV trong thời gian vừa qua chúng ta đang mắc phải, kể cả đổi mới trong hội nhập trên thế giới và khu vực.
Trân trọng cảm ơn ông!
Hiệp hội DNNVV VN đến nay đã tròn 10 năm xây dựng và phát triển, xin ông cho biết sự cần thiết của việc ra đời HHDNNVV VN trong tình hình kinh tế - xã hội những năm đầu thế kỉ 21?
TS. Cao Sĩ Kiêm: Nước ta chuyển từ nền kinh tế tập trung, sản xuất nhỏ đi lên, trong đó các thành phần tham gia vào nền kinh tế thì cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa và hộ kinh doanh cá thể là chủ yếu, chiếm 97%. Trong quá trình hội nhập và phát triển đòi hỏi các doanh nghiệp phải nâng cao năng lực, khả năng đóng góp, liên kết doanh nghiệp tạo thành thế mạnh cho từng ngành hàng, từng lĩnh vực. Vì vậy, việc ra đời một tổ chức như TW Hiệp hội DNNVV VN là nơi phản ánh khó khăn, kiến nghị, đề xuất, tháo gỡ cho các doanh nghiệp; là nơi đề đạt, đóng góp xây dựng chính sách; và cũng là động lực lớn nhất trong việc sử dụng lao động, sản xuất ra hàng hóa xuất khẩu, đóng góp cho ngân sách của Nhà nước, đặc biệt trong việc xóa đói, giảm nghèo…. là điều kiện tất yếu. Tất cả lí do đó đòi hỏi phải ra đời một tổ chức có tính chất xã hội, để đại diện hợp pháp cho cộng đồng DNNVV và cầu nối giữa doanh nghiệp, cùng những người sản xuất kinh doanh nhỏ với các cơ quan lãnh đạo, cơ quan hoạch định chính sách Nhà nước. Đó cũng là nơi để hỗ trợ về mặt pháp lý, tham mưu công nghệ, đào tạo lao động cho cộng đồng DN…
Đặc biệt, trong thế kỉ 21 và thời gian gần đây, chúng ta đổi mới sâu rộng hơn cũng như hội nhập sâu hơn, trước hết đổi mới về mặt kinh tế, chính sách. Việc phát huy tiềm năng, thế mạnh, vị thế đóng góp của DNNVV lại càng quan trọng, cấp thiết kể cả những tiềm năng thế mạnh cần phát huy hay những yếu thế, khó khăn của họ cần phải khắc phục. Trong khi chúng ta hội nhập sâu hơn, trong khi chúng ta đổi mới toàn diện hơn thì việc giúp đỡ, tập hợp, bảo vệ quyền lợi cho người sản xuất nhỏ lại càng cần thiết để nâng sức cạnh tranh, để đảm bảo cho thu nhập của người lao động cũng như vị thế của đất nước chúng ta tương xứng với khu vực và thế giới.
Vai trò của HH đối với cộng đồng DNNVV VN trong những năm vừa qua như thế nào, thưa ông?
TS. Cao Sĩ Kiêm: Có 4 vai trò:
- Cùng với Nhà nước tạo ra môi trường pháp lý, luật pháp để DNNVV kinh doanh một cách có lợi thông qua các cơ chế, chính sách, nghị định. Bên cạnh đó cùng với Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Hiệp hội còn góp phần xây dựng chính sách, luật lệ, cơ chế, cải cách thủ tục hành chính, cải cách tư pháp để tạo thuận lợi cũng như tháo gỡ khó khăn một cách kịp thời cho DN.
Cùng với cộng đồng DN cũng như sự hỗ trợ, quy hoạch chung của Nhà nước, HH giúp cho DN tìm hiểu thị trường, phát triển thị trường, hiểu biết luật lệ các nước, giúp đỡ các DN xây dựng quy hoạch và triển khai để sản xuất kinh doanh, quy hoạch về mặt thị trường, sản phẩm, đào tạo cán bộ, trang bị công nghệ, áp dụng tiến bộ kĩ thuật.
Là nơi tập trung phản ảnh chính sách, cơ chế, khó khăn, cũng như vướng mắc của DN để đề nghị cơ quan lãnh đạo cấp TW và địa phương tháo gỡ, giải quyết khó khăn cho DN, đồng thời phản ảnh những khó khăn đó để góp phần xây dựng chính sách, xây dựng cơ chế, biện pháp xử lí giải quyết những vấn đề tồn tại, bức xúc.
Hiệp hội giúp phối hợp các chính sách, các cơ chế giữa các Hiệp hội địa phương với nhau, các DN liên kết với nhau, các Hiệp hội với cơ quan Nhà nước.
- Trong tình hình hiện nay, Hiệp hội góp phần giúp DN cơ cấu lại sản xuất kinh doanh, bố trí lại mô hình tổ chức, đào tạo và bố trí, sử dụng lại đội ngũ lao động.
Hiệp hội giúp cho DN có sự tương trợ, hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng về mặt tiêu thụ, tìm thị trường, tham khảo, khảo sát, hội chợ triển lãm, cũng như xây dựng thương hiệu cho DN…
- Là ngôi nhà chung tập hợp các DN SXKD để làm từ thiện, thực hiện trách nhiệm đối với xã hội, đối với cộng đồng như xây dựng nhà tình nghĩa, học sinh vượt khó, thiên tai bão lụt…..
- Tổ chức các hoạt động có tính chất phong trào, sự kiện, tạo động lực tinh thần, khí thế cho hội viên như: thể dục thể thao, văn nghệ, hội diễn, hội thảo, rút kinh nghiệm giúp đỡ lẫn nhau… nâng cao đời sống tinh thần cho đội ngũ thành viên hội viên.
Xin ông cho biết những thành tựu Hiệp hội đã đạt được và tác động đối với sự phát triển KT-XH đất nước?
TS. Cao Sĩ Kiêm: Qua 10 năm qua, tổ chức của Hiệp hội phát triển rất nhanh chóng, từ mấy chục hội viên ban đầu, đến nay có 55 nghìn hội viên. Ở 49 tỉnh thành đã có tổ chức hội địa phương, trong đó có 1/3 là có tổ chức đến các huyện. HHTW có 8 phòng ban, 2 Tạp chí với 3 ấn phẩm báo viết và báo điện tử, có viện nghiên cứu, 1 số trung tâm đào tạo các vùng, có chi nhánh 3 miền Bắc – Trung – Nam, có 5 đại diện của tổ chức hội ở nước ngoài các khu vực trên thế giới. Hàng năm Hiệp hội đã giúp các DN đi tham quan, khảo sát, nghiên cứu với các DN nước ngoài dưới sự bảo trợ của Chính phủ và Bộ công thương. Hiệp hội đã tổ chức hàng chục cuộc triển lãm, các sự kiện tôn vinh sản phẩm và tôn vinh doanh nghiệp xuất sắc, kể cả cấp hội và cấp các đơn vị.
Cộng đồng DNNVV đã đóng góp cho KTXH: về mặt sử dụng lao động: sử dụng 51% lực lượng lao động, 45-50% hàng tiêu dùng và xuất khẩu, 17-20 % vào ngân sách , đặc biệt là nhân tố tích cực nòng cốt trong việc xóa đói giảm nghèo, góp phần đảm bảo an sinh xã hội thông qua đóng góp tự nguyện của các DN.
Trước những khó khăn hiện nay và đặc biệt trong xu thế hội nhập quốc tế mạnh mẽ thì Hiệp hội đã có những chiến lược gì để hỗ trợ DN và hướng DN phát triển nhanh và mạnh vào những năm tiếp theo, thưa ông?
TS. Cao Sĩ Kiêm: Hiện nay, có hai đặc điểm rất lớn là chúng ta đổi mới toàn diện. Giai đoạn này là giai đoạn đổi mới mạnh mẽ, toàn diện và triệt để hơn thông qua tổng kết cái cũ và những yêu cầu mới chúng ta phải có. Hơn qua 30 năm thực hiện đã rút ra những mặt mạnh, mặt yếu, những vấn đề cần phải đổi mới mạnh mẽ hơn về cơ cấu, khoa học công nghệ, chất lượng nguồn lực, thể chế.
Một là, vấn đề lớn nhất hiện nay là làm thế nào cho đội ngũ lao động trong các DNNVV hiểu được những nội dung hội nhập với những kí kết mới kể cả đa phương và song phương để cho họ biết cách làm, biết nội dung và lộ trình làm thông qua việc tổ chức các hoạt động tuyên truyền, quảng bá thương hiệu, xúc tiến thương mại, tập huấn… ở TW và địa phương để giúp cho người lao động có nhận thức mới, tư duy mới.
Thứ hai, thông qua Hiệp hội và DN để tác động đến Chính phủ nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ; nâng cao chất lượng về chính sách, cơ chế để nó vừa giải quyết khó khăn hiện tại, vừa hội nhập với kinh tế quốc tế….thì Hiệp hội vừa phải là cơ quan, tổ chức phát hiện vừa là người đề xuất, kiến nghị những tồn tại, khó khăn, những vấn đề đặt ra trong thời gian vừa qua, và những yêu cầu, những địa chỉ phải giải quyết, phải thực hiện trong thời gian tới ở các lĩnh vực, kể cả trong quá trình xây dựng chính sách, trong quá trình chỉ đạo điều hành cũng như trong quá trình bố trí đội ngũ, sắp xếp cơ cấu và thái độ, chất lượng phục vụ, dịch vụ của các cơ quan Nhà nước.
Muốn như thế, vai trò Hiệp hội ngoài việc phản ảnh, đề xuất, kiến nghị còn phải góp phần tổ chức tư vấn chính sách, tổ chức đào tạo, đào tạo nguồn lực trực tiếp hoặc tham gia góp phần đề xuất, tạo điều kiện cho các DN tham gia các lớp đào tạo, có điều kiện hỗ trợ lẫn nhau trong việc phát triển thị trường, quảng bá thương hiệu, giới thiệu sản phẩm, liên kết sản phẩm thành chuỗi. Trước hết là sự liên kết trong nước tạo điều kiện cho các DN có thể mở rộng ra liên kết khu vực và thế giới phát triển đối tác, phát triển hợp tác.
Trong điều kiện hiện nay, để chúng ta triển khai tốt việc đóng góp vào Dự thảo văn kiện trình Đại hội XII của Đảng, Hiệp hội đã làm và động viên cho các DN tham gia đóng góp ý kiến vào đại hội các cấp; chủ động xác định mặt yếu kém hoặc tiềm năng thế mạnh của từng DN, của Hiệp hội các cấp để có kế hoạch và địa chỉ khắc phục, để thực hiện tốt nhiệm vụ nghị quyết các cấp sinh hoạt mà mình đề ra trên phạm vi địa phương cũng như toàn quốc. Tạo điều kiện cho sự phát triển đất nước có yếu tố bền vững và phát huy đầy đủ tiềm năng, thế mạnh của DNNVV, nó cũng khắc phục điểm yếu thế, yếu kém của DNNVV trong thời gian vừa qua chúng ta đang mắc phải, kể cả đổi mới trong hội nhập trên thế giới và khu vực.
Trân trọng cảm ơn ông!
An Thảo/DNHN
