Trung Quốc chính thức cấm nhập gạo qua tiểu ngạch

Trang web Oryza.com chuyên về gạo vừa loan tin, Trung Quốc đã chính thức cấm nhập khẩu gạo từ Việt Nam qua biên giới (tiểu ngạch).

Giới kinh doanh gạo ở các tỉnh miền Bắc – thường bán gạo cho thương nhân Trung Quốc - cho biết, Trung Quốc ban hành lệnh cấm vì nhận thấy nhiều thương lái Trung Quốc (nhập khẩu gạo qua đường tiểu ngạch) đang trốn thuế. Bắc Kinh đang có kế hoạch hợp pháp hóa toàn bộ hoạt động nhập khẩu gạo từ Việt Nam và đề ra mức thuế cố định để tạo điều kiện cho việc kiểm soát dễ dàng hơn.

Tuy nhiên, theo một số nhà kinh doanh gạo Việt Nam, phía Trung Quốc ban hành lệnh cấm do sự sụt giảm nhu cầu gạo thơm – loại gạo mà đa số các thương lái Trung Quốc mua qua đường tiểu ngạch.

Trung Quốc cấm nhập gạo qua đường tiểu ngạch

Các nhà xuất khẩu gạo Việt Nam cho rằng lệnh cấm của Trung Quốc không ảnh hưởng đến xuất khẩu gạo của Việt Nam do nhu cầu của các nước khác như Malaysia, Indonesia và Philippines, vẫn khá cao, và Việt Nam không phụ thuộc vào việc xuất khẩu gạo sang Trung Quốc.

Thế nhưng, Trung Quốc vẫn là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam (32%). Theo thống kê, 7 tháng đầu năm 2014, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 3,62 triệu tấn, giảm 12% so với 4,1 triệu tấn cùng kỳ năm 2013.

Hiệp hội Lương thực VN (VFA) dự báo xuất khẩu gạo cả năm vào khoảng 6,3 triệu tấn, còn số lượng gạo chính xác xuất khẩu tiểu ngạch qua Trung Quốc bao nhiêu thì vẫn không thống kê được.

Trong khi đó, năm 2013 đạt khoảng 6,6 triệu tấn, nhưng xuất khẩu gạo tiểu ngạch sang Trung Quốc trong năm 2013 ước đạt gần 2 triệu tấn, tăng gấp 4 lần so với năm 2012.

Các hợp đồng nhập khẩu sang thị trường này qua đường tiểu ngạch, dù có tác dụng nhất định trong việc tiêu thụ lúa gạo hàng hóa trong nước song vẫn tiềm ẩn không ít rủi ro.

Con số mà Hiệp hội Lương thực Việt Nam đưa ra mới đây đã cảnh báo thực tế, 64% số hợp đồng xuất khẩu gạo sang Trung Quốc bị hủy, nước này cũng đứng đầu danh sách trong việc mua giá rẻ và ép giá gạo xuất khẩu của Việt Nam.

Trang VOV dẫn lời PGS.TS Nguyễn Ngọc Đệ, Phó trưởng khoa Nông Nghiệp trường Đại học Cần Thơ, xuất khẩu qua đường tiểu ngạch không cần thủ tục, hợp đồng gì nên khi xảy ra sự cố, phần thiệt luôn thuộc về các doanh nghiệp trong nước. Không ít trường hợp hàng đã chuyển đến biên giới, nhưng đối tác Trung Quốc “giở quẻ”, thông báo tạm ngừng giao dịch hoặc viện cớ một chặng đường dài, gạo xuống cấp để buộc dn giảm giá. Đó là chưa kể những rủi ro trong thanh toán, gây ra những phí tổn không nhỏ cho dn.

Một sản lượng lớn tập trung vào một đầu mối, nếu đầu mối đó gặp trục trặc, rõ ràng các doanh nghiệp đã tự đưa mình vào tình thế khó khăn.

Ngay từ năm 2012, VFA đã khuyến cáo các DN cần xem xét và cân nhắc kỹ khi ký hợp đồng, nhất là về mặt thanh toán, nếu không sẽ dễ bị hủy nếu như giá gạo có sự biến động.

Việc mua bán tại biên giới tuy khá dễ dàng, không qua kiểm tra chất lượng gạo nghiêm ngặt như gạo xuất chính ngạch, nhưng việc mua bán dạng này “5 ăn, 5 thua”. Không ít DN Việt Nam đã bị DN Trung Quốc xù nợ nên mất trắng, thậm chí không ít DN bị phá sản.

Trong bối cảnh Trung Quốc loan tin cấm nhập khẩu gạo từ Việt Nam qua biên giới (tiểu ngạch) thì Mỹ lại đang xem xét kiện gạo Việt Nam bán phá giá điều này đẩy thị trường Việt Nam đứng trước nguy cơ khó chồng khó.

GS Võ Tòng Xuân cho biết, “Mỹ làm như vậy là đúng vì Việt Nam bán giá rẻ để người ta mua, không đưa hết các chi phí vào giá thành, người nước ngoài ăn gạo Việt Nam cũng được tính rẻ, cũng được nhà nước Việt Nam bao cấp nhưng nhà nước không hay. Ví dụ mình không đưa khấu hao hệ thống công trình thủy lợi mà nhà nước vay tiền để làm, không hạch toán khấu hao trong giá thành của hạt gạo nên gạo mình bán với giá rẻ nếu tính vào thì giá gạo sẽ cao hơn…”, GS Võ Tòng Xuân nêu quan điểm.

Trên thực tế, câu chuyện mua rẻ, bán rẻ đã được các chuyên gia nói đến rất nhiều. Ngay cả những hợp đồng bán gạo Việt Nam có được thực chất cũng nhờ chiêu mua rẻ, bán rẻ, ép chết nông dân.

Cụ thể với hợp đồng bán gạo cho Philippines vừa được Việt Nam đưa tin như một thành tích. Thực chất Việt Nam trúng thầu bán gạo cho Philippines nhờ đưa ra giá chào thầu thấp hơn so với các đối thủ cùng tham gia như Campuchia, Thái Lan.

Giá trúng thầu bình quân của Việt Nam trong phiên đấu thầu cung cấp 800.000 tấn gạo cho Philippines vào ngày 15/4 là gần 439 USD/tấn (giá CIF giao tại kho Philippines).

Tuy nhiên, so với các đối thủ cùng tham gia trong cuộc đua giành quyền cung cấp gạo cho Philippines, giá gạo của Việt Nam chào thấp hơn các đối thủ đến khoảng 30 USD/tấn, chẳng hạn, Campuchia chào giá 469 USD/tấn, Thái Lan là 474 USD/tấn…

Và việc bán "hớ" hợp đồng thấp hơn tới 30 USD/tấn gạo theo các chuyên gia là không chấp nhận được.
 

Theo BĐV