Vì sao Trung Quốc che giấu chi tiêu quân sự quá lớn?

Quân đội Trung Quốc đang “đốt tiền” nhiều hơn những gì được công bố chính thức về ngân sách quốc phòng của nước này. Một chuyên gia thuộc Viện nghiên cứu các vấn đề hòa bình Stokholm (SIPRI) cho biết.

Trung Quốc đang che giấu ngân sách quốc phòng thực sự?

Hồi tháng Ba vừa qua, Trung Quốc đã công bố ngân sách chi tiêu trong năm tài khóa 2014 là 15,3 nghìn tỷ nhân dân tệ (tương đương 2,5 nghìn tỷ USD), trong số đó có 808 tỷ nhân dân tệ (tương đương 132 tỷ USD) dành cho quốc phòng. Như vậy, ngân sách quốc phòng năm 2014 của Trung Quốc duy trì vị trí thứ hai sau Mỹ và tăng 12,2% so với năm 2013.

Quốc gia đứng đầu về chi tiêu quốc phòng là Mỹ với 600 tỷ USD. Đứng thứ ba là Nga với ngân sách quốc phòng 68 tỷ USD.

Tuy nhiên, theo chuyên gia Sam Perlo-Freeman của SIPRI, con số 132 tỷ USD chỉ tương đương với một nửa số chi tiêu thực tế của Trung Quốc trong lĩnh vực quốc phòng.

Chuyên gia của SIPRI đã tiến hành phân tích tất cả các thông tin công khai thu thập được để đưa ra nhận định về số liệu chính xác trong chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc. Theo đó, con số thực sự cao hơn 55% so với những gì được công bố chính thức và được chi đều cho 3 lĩnh vực chính là huấn luyện binh sĩ, bảo đảm đời sống và trang bị cho quân nhân, mua sắm trang bị vũ khí.

Ngân sách quốc phòng năm 2014 của Trung Quốc tiếp tục tăng 2 con số

Ngoài khoản rót từ trung ương được công bố chính thức, ngân sách quốc phòng của Trung Quốc trên thực tế chưa tính tới 21 tỷ nhân dân tệ (3,4 tỷ USD) được chi cho quân đội lấy từ ngân sách của các tỉnh.

Bên cạnh đó là các khoản chi bổ sung khác. Điển hình là chính phủ Trung Quốc thường xuyên chi bổ sung các khoản tài chính cho công tác nghiên cứu khoa học và thiết kế, xây dựng các công trình quân sự và nhập khẩu vũ khí. Một khoản chi khác nằm ngoài ngân sách quốc phòng được công bố chính thức là ngân sách duy trì lực lượng cảnh sát vũ trang – các đơn vị được quân sự hóa với quân số từ 1,1-1,5 triệu người và được sử dụng để bảo vệ các cơ quan đảng, các cơ sở nhà nước cùng các công trình quan trọng khác, cũng như đấu tranh với tội phạm có tổ chức và chống khủng bố.

Cuối cùng, Bộ Dân chính của Trung Quốc cũng có một quỹ đặc biệt để chi trả tiền giải ngũ và lương hưu cho các quân nhân thuộc PLA.

Chi tiêu quân sự của Trung Quốc gồm nhiều khoản không được công bố

Theo số liệu của SIPRI, ngay từ năm 2012, con số chi tiêu quân sự thực tế của Trung Quốc đã vượt 1.000 tỷ nhân dân tệ (166 tỷ USD) mặc dù số liệu công bố chính thức khi đó là 669 tỷ nhân dân tệ (107,8 tỷ USD).

Bộ Quốc phòng Mỹ đánh giá chi tiêu quân sự của Trung Quốc trong thời gian này nằm trong khoảng từ 135 – 215 tỷ USD. Tuy nhiên, chuyên gia Sam Perlo-Freeman cho rằng tính toán của Mỹ không đưa ra được những cơ sở đáng tin cậy. Việc tính toán chính xác chi tiêu quân sự của Trung Quốc rất khó khăn, đặc biệt trong các lĩnh vực hoàn toàn bí mật như nghiên cứu và chế tạo công nghệ quốc phòng mới.

Ông Perlo-Freeman cho rằng sự tăng trưởng trong chi tiêu quốc phòng phản ánh tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc. Trung Quốc ngày càng chú trọng vào hiện đại hóa lực lượng vũ trang của mình là điều hoàn toàn có thể hiểu được khi mà Trung Quốc đã vươn lên vị trí thứ hai thế giới về kinh tế.

Bên cạnh đó, nỗ lực tăng cường quốc phòng của Trung Quốc cũng đang trở thành yếu tố then chốt tác động tới an ninh khu vực Đông Á. Rất nhiều nước láng giềng tỏ ra lo ngại trước mức độ minh bạch thấp trong chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc và tính đến yếu tố này khi soạn thảo các chiến lược quốc phòng của mình. Theo đó, chuyên gia của SIPRI nhận định sự minh bạch của Trung Quốc sẽ có thể giúp ngăn chặn cuộc đua vũ trang trong khu vực và là bước đi tích cực nhằm củng cố hòa bình và ổn định giữa các nước.

Trung Quốc che giấu chi tiêu quân sự vì lo ngại phản ứng từ người dân?

Đánh giá về việc Trung Quốc che giấu các khoản chi tiêu quân sự thực tế được, ông Alekxei Maslov – Giám đốc Trung tâm nghiên cứu chiến lược về Trung Quốc thuộc Đại học hữu nghị các dân tộc (RUDN) chỉ ra là do các vấn đề nội bộ chứ không hẳn do các xung đột trong khu vực.

Ông Maslov nói: “Trung Quốc bắt đầu tăng mạnh chi tiêu ngân sách kể từ năm 2009 nhưng lĩnh vực quân sự vẫn rất yếu và kém phát triển. Bất chấp việc có quy mô lớn, quân đội Trung Quốc trên thực tế vẫn tụt hậu so với Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và cả với Nga. Lãnh đạo Trung Quốc lo ngại điều này sẽ khiến Trung Quốc không được coi là một cường quốc thế giới nên đã cố gắng thay đổi tình hình.

Theo ông Maslov, Trung Quốc hiện đang ở trong tình huống nhạy cảm khi phải cắt giảm các khoản chi tiêu, trong đó có chi tiêu cho đội ngũ quan chức. Việc tăng mạnh ngân sách quốc phòng sẽ khiến người dân không hài lòng nên chính quyền Trung Quốc phải che giấu một phần các khoản chi tiêu này.

Theo BDV