Doanh nghiệp nhỏ và vừa "sống sót" thế nào tới năm 2013?

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến ngày 7/9, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống tín dụng chỉ đạt 1,82%, rất xa so với chỉ tiêu 8-10% của cả năm.

Ở một số ngân hàng quốc doanh, mặc dù dư nợ vay các lĩnh vực ưu tiên tăng mạnh (tỷ lệ dư nợ cho vay nhóm này chiếm khoảng 45% trong tổng dư nợ) và tăng trưởng mạnh, khoảng 35% so với cùng kỳ năm trước, nhưng ở hầu hết các ngân hàng, tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa lại giảm mạnh. Ngược lại, tỷ lệ dư nợ ngoại tệ lại tăng.
 

Trong nền kinh tế, không có nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đáp ứng được các quy định về cho vay tín dụng ngoại tệ, ngoại trừ khối doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

“Tình trạng tăng tín dụng trong khi bản chất của việc tăng trưởng là tổng dư nợ đã được xử lý, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi, cho vay bù đắp dư nợ theo mức lãi suất mới khi trả hết nợ cũ, chiếm tới hơn một nửa, dẫn đến tỷ trọng tin dụng cho vay mới không đáng kể, trồi sụt, cũng đã nêu bật được bi kịch khát vốn mà lại không tiếp cận được vốn, có nhu cầu vốn mà lại không dám vay vốn của số đông các doanh nghiệp vừa và nhỏ nói chung”, ông Nam lưu ý.

Đưa ra giải pháp tại Diễn đàn “Kết nối ngân hàng - doanh nghiệp: Cơ hội vốn cuối năm 2012”, ông Nam cho rằng để có thể cầm cự được từ nay đến cuối năm 2012 và có cơ hội tái đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh trong năm 2013, khối doanh nghiệp vừa và nhỏ đang rất cần được “tháo khoán” các vấn đề như: Cải thiện hàng tồn kho, đồng nghĩa với cải thiện sức mua trong nền kinh tế. Quan trong nhất là được đáp ứng nhu cầu vốn đầy đủ với mức lãi suất hợp lý, cho doanh nghiệp hấp thụ được đồng vốn, qua đó, nền kinh tế cũng hấp thụ được vốn, phục hồi được sức lực.

Ứng xử với đồng vốn theo cách cẩn trọng

Việc ứng xử với vốn làm sao có hiệu quả, đạt được các mục tiêu không chỉ ở doanh nghiệp mà cả nền kinh tế nói chung, được nhiều chuyên gia kinh tế đề cập.

Hiện khu vực ngân hàng lại đang chịu áp lực, khi vừa duy trì chính sách tiền tệ và nguyên tắc tín dụng cẩn trọng để ngăn chặn lạm phát, đảm bảo kinh tế tăng trưởng vừa phải nhưng chất lượng cao, bền vững, nhưng mặt khác ngân hàng cũng phải hạ lãi suất, giảm điều kiện tín dụng, cho vay dễ dàng hơn để bơm tiền ra cứu doanh nghiệp.

Theo chuyên gia kinh tế độc lập, Thạc sĩ Lê Văn Hinh, trên góc độ kinh tế, dễ nhận thấy, nếu “ép” lãi suất giảm xuống quá nhanh và thấp hơn mức cân bằng của thị trường thì cũng đồng nghĩa với giải pháp tập trung nguồn vốn của xã hội cho doanh nghiệp (như thời kỳ chính sách lãi suất thực âm). Cách thức này sẽ duy trì được sự tồn tại của doanh nghiệp nhưng họ sẽ lại đi theo đường cũ là đầu tư dễ dãi và như vậy đồng vốn xã hội có thể càng kém hiệu quả.

"Do đó, giải pháp giảm lãi suất ở VN trong thời gian tới cần thiết đi đôi với cải cách mạnh mẽ cung cách kinh doanh ở doanh nghiệp (năng lực lập dự án kinh doanh, quản trị rủi ro, cấn đề quản trị công ty…) và đồng thời với cải cách, cơ cấu lại hệ thống ngân hàng (như Đề án cơ cấu lại các tổ chức tín dụng đến 2015 được thủ tướng phê duyệt tại quyết định 254/QĐ- TTg ngày 1/3/2012)", ông Hinh nói.

Ngoài ra, giải pháp vốn cho doanh nghiệp trong thời gian tới không nên thực hiện theo cách thức quá dễ dàng. Cũng theo ông Hinh, thực tế cho thấy việc quá dễ dàng với nguồn tài chính, như giảm lãi suất quá nhanh, hạ thấp điều kiện tín dụng quá mức hay rải tiền (bài học về chính sách trực thăng rải tiền ở Hoa kỳ), lại để lại hệ lụy là áp lực lạm phát và nguy cơ bất ổn kinh tế vĩ mô, đe dọa chính doanh nghiệp.

Rõ ràng, giải pháp hạ lãi suất và bơm mạnh vốn cho doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay cần đảm bảo hài hòa giữ vĩ mô và vi mô, và đặc biệt cần có sự thay đổi tư duy và ứng xử theo cách thức cẩn trọng với đồng vốn xã hội.

Thạc sĩ Lê Văn Hinh tóm tắt rằng: "Các Nhà (Nhà nước, Nhà băng, Nhà doanh nghiệp…) nên thay đổi cách ứng xử với đồng vốn theo cách cẩn trọng, nhằm hướng tới một sự tăng trưởng bền vững trong những năm tới, cho dù chúng ta có thể cần một sự hỗ trợ. Nếu không thay đổi hành vi ứng xử với các nguồn lực nói chung (trong đó có vốn), thì nền kinh tế có thể lại rơi vào tình trạng cũ – nền kinh tế nghèo thu nhập thấp (hay bẫy thu nhập thấp)...".