Những vấn đề đặt ra trong thực hiện kế hoạch kinh tế - xã hội 2013 và phương hướng, mục tiêu kế hoạch 2014
Trong điều kiện kinh tế thế giới có nhiều biến động và phục hồi chậm, kinh tế trong nước có nhiều khó khăn, về hậu quả tồn tại chủ quan của nền kinh tế tích tụ nhiều năm khắc phục chậm, cộng với những bức xúc mới bộc lộ, thiên tai bão lũ nặng nề ở nhiều vùng, nhưng kết thúc thực hiện kế hoạch 2013 chúng ta đã đạt và vượt 11 kế hoạch trên 15 chỉ tiêu. Các mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng hợp lí, đảm bảo an sinh xã hội nền kinh tế đang có dấu hiệu phục hồi, một số doanh nghiệp đã trở lại hoạt động.
Trong điều kiện kinh tế thế giới có nhiều biến động và phục hồi chậm, kinh tế trong nước có nhiều khó khăn, về hậu quả tồn tại chủ quan của nền kinh tế tích tụ nhiều năm khắc phục chậm, cộng với những bức xúc mới bộc lộ, thiên tai bão lũ nặng nề ở nhiều vùng, nhưng kết thúc thực hiện kế hoạch 2013 chúng ta đã đạt và vượt 11 kế hoạch trên 15 chỉ tiêu. Các mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng hợp lí, đảm bảo an sinh xã hội nền kinh tế đang có dấu hiệu phục hồi, một số doanh nghiệp đã trở lại hoạt động.
Đồng chí Cao Sĩ Kiêm - Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam.
Nhìn về quá trình điều hành có những chuyển biến và tiến bộ:
Chính sách tài khóa miễn giảm hoãn gia hạn một số khoản thu ngân sách (chủ yếu các loại thuế) góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh. Biện pháp tăng thu và chống thất thu thuế, chuyển giá gian lận thương mại được quan tâm và giải quyết mạnh hơn.
Đã tập trung vào các thị trường hơn và các hoạt động xúc tiến thương mại được tăng cường và kết hợp với kiểm soát hàng nhập khẩu, chống buôn lậu, trốn thuế, hàng giả, hàng tạm nhập tái xuất.
Trong điều hành đã tập trung cao hơn vào tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, xử lí nợ xấu tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn, giải quyết hàng tồn kho, mở rộng thị trường, sửa đổi một số quy định, xây dựng và bước đầu đi vào triển khai đề án tái cơ cấu doanh nghiệp và ngân hàng, thị trường chứng khoán.
Từ những kết quả trên có thể nhận định nền kinh tế chúng ta đang có nhiều chuyển biến tích cực và dấu hiệu phục hồi.
Tuy nhiên, từ thực trạng của nền kinh tế và những bức xúc đang đặt ra, chúng ta thấy năm 2013 đang bộc lộ những hạn chế yếu kém:
Nhìn vào hệ thống chỉ tiêu thấy một số chỉ tiêu chủ yếu và quan trọng không đạt kế hoạch và thống kê cùng kì, nhất là chỉ tiêu tăng trưởng, vốn đầu tư xã hội.
Nhưng nghiêm túc kiểm điểm nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu và góp phần quan trọng như việc chậm đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế, quản lí và điều hành nền kinh tế còn bất cập; thiếu linh hoạt, hiệu quả ở một số lĩnh vực; sự phối hợp giữa TW với địa phương còn biểu hiện chưa đồng bộ; đạo đức, ý thức phục vụ dịch vụ của bộ phận cán bộ công quyền giảm sút, thiếu trách nhiệm; kỉ cương không chặt, kiểm tra kiểm soát không thường xuyên, chế tài xử lí không nghiêm tạo nên tình trạng tồn tại phổ biến, kéo dài.
Bước vào kế hoạch 2014, trong điều kiện kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp kéo dài, mặc dù đã có xu hướng phục hồi kể cả Mỹ, Nhật, châu Âu.
Theo nhận định mới nhất của IFM, kinh tế thế giới từ mức 2,9% năm 2013 sẽ lên 3,6% năm 2014, tuy nhiên vẫn còn nhiều đe dọa thất nghiệp, nợ công.
Nền kinh tế Việt Nam nhỏ, độ mở cao, việc thực hiện các chính sách kinh tế của các quốc gia trên thế giới và khu vực cùng với các diễn biến cụ thể ở những lĩnh vực sẽ có tác động lớn và quan trọng đến nền kinh tế Việt Nam kể cả mặt tích cực và tiêu cực, nhất là trong các lĩnh vực đầu tư, xuất khẩu.
Nhưng với những tồn tại hạn chế như tính thiếu vững chắc của kinh tế vĩ mô, lạm phát, nợ xấu cao, đổi mới doanh nghiệp chậm, nguồn lực để thực hiện 3 khâu đột phát lớn (thể chế, hạ tầng, chất lượng nguồn lực), sức cạnh tranh thấp, sẽ là những thách thức lớn cho việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế xã hội 2014.
Năm 2014, Quốc hội đã đề ra những mục tiêu tổng quát với chỉ tiêu cụ thể:
Tiếp tục củng cố ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, phục hồi nhịp độ tăng trưởng gắn với tái cơ cấu, đổi mới mô hình tăng trưởng thực hiện 3 khâu đột phá chiến lược…
Là những mục tiêu khó nhưng cần và phải thực hiện có kết quả, nhất là mục tiêu tăng trưởng ở mức 5,8% là lạm phát ở mức 7%.
Với các cân đối đã được tính toán khá rõ ràng trên các lĩnh vực: lao động, việc làm, thu chi ngân sách, vốn đầu tư, xuất nhập khẩu, cán cân thanh toán quốc tế cân đối và đưa về lương thực là cơ sở khá vững chắc để đảm bảo điều kiện thực hiện.
Tất cả định hướng lớn Chính phủ trình bày được Quốc hội thông qua về ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, về đề án cơ cấu gắn với việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng trong tất cả các ngành, lĩnh vực và doanh nghiệp, cũng như lạm phát, lấy lại đà tăng trưởng của ngành công nghiệp, thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp, kinh tế biển, chất lượng dịch vụ, phát triển thị trường nội địa, phát triển nguồn nhân lực, khoa học công nghệ là những định hướng khá toàn diện và đầy đủ cho việc thực hiện kế hoạch kinh tế xã hội năm 2014.
Vấn đề đặt ra là khả năng và tiến trình cụ thể hóa các mục tiêu, chỉ tiêu, cũng như những định hướng trên thành những nội dung tiêu chí sát với từng đối tượng, từng vùng, có lộ trình phù hợp cho từng thời kì.
Có sự phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, tạo quyết tâm, động lực thực hiện trước hết cho doanh nghiệp và người dân.
Thường xuyên tuyên truyền giải thích công khai minh bạch, tạo lòng tin cho mọi đối tượng thực hiện.
Năm 2014 còn nhiều khó khăn, nhưng chuyển biến kinh tế đã có dấu hiệu phục hồi trong năm 2013. Với mục tiêu rõ ràng, nhiệm vụ cụ thể, đổi mới mạnh mẽ cách điều hành thì đất nước sẽ vượt qua khó khăn, hoàn thành kế hoạch và nhiệm vụ 2014.
Đồng chí Cao Sĩ Kiêm - Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam.
- Chính sách tiền tệ đã được thực hiện một cách chặt chẽ, linh hoạt, kết hợp hài hòa chính sách tài khóa, góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tạo yếu tố tích cực kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô đảm bảo giãn được nợ công, nợ Chính phủ trong giới hạn an toàn.
Chính sách tài khóa miễn giảm hoãn gia hạn một số khoản thu ngân sách (chủ yếu các loại thuế) góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh. Biện pháp tăng thu và chống thất thu thuế, chuyển giá gian lận thương mại được quan tâm và giải quyết mạnh hơn.
- Việc thu hút nguồn lực cho đầu tư phát triển, tăng cường quản lí và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn vốn đầu tư xử lí và hạn chế nợ đọng xây dựng cơ bản từ 99.000 tỉ xuống còn 34.000, góp phần giải quyết khó khăn về vốn cho doanh nghiệp. Bằng các biện pháp tăng cường quản lí vốn từ ngân sách qua sắp xếp lại danh mục ưu tiên đầu tư tập trung vốn cho những công trình sắp hoàn thành, có hiệu quả - tập trung tháo gỡ khó khăn, tiến độ giải ngân ODA, hệ số ICOR đang giảm rõ rệt.
- Cùng với sự quan tâm tháo gỡ khó khăn và tác động của nhiều chính sách, chúng ta cũng đạt được xuất khẩu ở mức cao so với chỉ tiêu đề ra, cân bằng được xuất nhập khẩu, tiếp tục xuất siêu, góp phần cải thiện cán cân thương mại, cán cân thanh toán và tăng được dự trữ ngoại tệ.
Đã tập trung vào các thị trường hơn và các hoạt động xúc tiến thương mại được tăng cường và kết hợp với kiểm soát hàng nhập khẩu, chống buôn lậu, trốn thuế, hàng giả, hàng tạm nhập tái xuất.
- Những hoạt động trên lĩnh vực chủ yếu này tạo cơ sở và điều kiện kiềm chế và kiểm soát được chỉ số tăng giá ở mức độ thấp, cung cầu hàng hóa ổn định, thị trường trong nước được cải thiện, việc điều hành có lộ trình, giá các mặt hàng: xăng dầu, điện, dịch vụ y tế theo thị trường. Ngoài ra, chúng ta cũng thực hiện ngày càng hiệu quả chủ trương “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.
Trong điều hành đã tập trung cao hơn vào tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, xử lí nợ xấu tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn, giải quyết hàng tồn kho, mở rộng thị trường, sửa đổi một số quy định, xây dựng và bước đầu đi vào triển khai đề án tái cơ cấu doanh nghiệp và ngân hàng, thị trường chứng khoán.
Từ những kết quả trên có thể nhận định nền kinh tế chúng ta đang có nhiều chuyển biến tích cực và dấu hiệu phục hồi.
Tuy nhiên, từ thực trạng của nền kinh tế và những bức xúc đang đặt ra, chúng ta thấy năm 2013 đang bộc lộ những hạn chế yếu kém:
Nhìn vào hệ thống chỉ tiêu thấy một số chỉ tiêu chủ yếu và quan trọng không đạt kế hoạch và thống kê cùng kì, nhất là chỉ tiêu tăng trưởng, vốn đầu tư xã hội.
- Hai chỉ tiêu quan trọng tăng trưởng và lạm phát cũng như kinh tế vĩ mô đều được phục hồi nhưng chưa vững chắc, sản xuất công nghiệp tụt dần, tốc độ tăng nông nghiệp chững lại, ngân sách hụt thu cao, bội chi lớn đang tăng lên, nợ xấu ở mức cao đang chiều hướng tăng, tăng trưởng xuất khẩu chủ yếu dựa vào khu vực FDI.
- Hoạt động của các thị trường chứng khoán, bất động sản báo hiệu giảm sút, còn tồn tại, chưa có nhiều cải thiện.
- Sắp xếp doanh nghiệp, ngân hàng chậm, kết quả chưa rõ, số doanh nghiệp ngừng hoạt động, giải thể vẫn tăng, số mới tăng vẫn chậm hơn cùng kì, quy mô và năng lực hoạt động nhỏ và hạn chế, khả năng thu hút việc làm ít.
Nhưng nghiêm túc kiểm điểm nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu và góp phần quan trọng như việc chậm đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế, quản lí và điều hành nền kinh tế còn bất cập; thiếu linh hoạt, hiệu quả ở một số lĩnh vực; sự phối hợp giữa TW với địa phương còn biểu hiện chưa đồng bộ; đạo đức, ý thức phục vụ dịch vụ của bộ phận cán bộ công quyền giảm sút, thiếu trách nhiệm; kỉ cương không chặt, kiểm tra kiểm soát không thường xuyên, chế tài xử lí không nghiêm tạo nên tình trạng tồn tại phổ biến, kéo dài.
Bước vào kế hoạch 2014, trong điều kiện kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp kéo dài, mặc dù đã có xu hướng phục hồi kể cả Mỹ, Nhật, châu Âu.
Theo nhận định mới nhất của IFM, kinh tế thế giới từ mức 2,9% năm 2013 sẽ lên 3,6% năm 2014, tuy nhiên vẫn còn nhiều đe dọa thất nghiệp, nợ công.
Nền kinh tế Việt Nam nhỏ, độ mở cao, việc thực hiện các chính sách kinh tế của các quốc gia trên thế giới và khu vực cùng với các diễn biến cụ thể ở những lĩnh vực sẽ có tác động lớn và quan trọng đến nền kinh tế Việt Nam kể cả mặt tích cực và tiêu cực, nhất là trong các lĩnh vực đầu tư, xuất khẩu.
Nhưng với những tồn tại hạn chế như tính thiếu vững chắc của kinh tế vĩ mô, lạm phát, nợ xấu cao, đổi mới doanh nghiệp chậm, nguồn lực để thực hiện 3 khâu đột phát lớn (thể chế, hạ tầng, chất lượng nguồn lực), sức cạnh tranh thấp, sẽ là những thách thức lớn cho việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế xã hội 2014.
Năm 2014, Quốc hội đã đề ra những mục tiêu tổng quát với chỉ tiêu cụ thể:
Tiếp tục củng cố ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, phục hồi nhịp độ tăng trưởng gắn với tái cơ cấu, đổi mới mô hình tăng trưởng thực hiện 3 khâu đột phá chiến lược…
Là những mục tiêu khó nhưng cần và phải thực hiện có kết quả, nhất là mục tiêu tăng trưởng ở mức 5,8% là lạm phát ở mức 7%.
Với các cân đối đã được tính toán khá rõ ràng trên các lĩnh vực: lao động, việc làm, thu chi ngân sách, vốn đầu tư, xuất nhập khẩu, cán cân thanh toán quốc tế cân đối và đưa về lương thực là cơ sở khá vững chắc để đảm bảo điều kiện thực hiện.
Tất cả định hướng lớn Chính phủ trình bày được Quốc hội thông qua về ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, về đề án cơ cấu gắn với việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng trong tất cả các ngành, lĩnh vực và doanh nghiệp, cũng như lạm phát, lấy lại đà tăng trưởng của ngành công nghiệp, thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp, kinh tế biển, chất lượng dịch vụ, phát triển thị trường nội địa, phát triển nguồn nhân lực, khoa học công nghệ là những định hướng khá toàn diện và đầy đủ cho việc thực hiện kế hoạch kinh tế xã hội năm 2014.
Vấn đề đặt ra là khả năng và tiến trình cụ thể hóa các mục tiêu, chỉ tiêu, cũng như những định hướng trên thành những nội dung tiêu chí sát với từng đối tượng, từng vùng, có lộ trình phù hợp cho từng thời kì.
Có sự phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, tạo quyết tâm, động lực thực hiện trước hết cho doanh nghiệp và người dân.
Thường xuyên tuyên truyền giải thích công khai minh bạch, tạo lòng tin cho mọi đối tượng thực hiện.
Năm 2014 còn nhiều khó khăn, nhưng chuyển biến kinh tế đã có dấu hiệu phục hồi trong năm 2013. Với mục tiêu rõ ràng, nhiệm vụ cụ thể, đổi mới mạnh mẽ cách điều hành thì đất nước sẽ vượt qua khó khăn, hoàn thành kế hoạch và nhiệm vụ 2014.
TS. Cao Sĩ Kiêm
