Cá tra điêu đứng vì đâu?

Tình trạng nông dân phải bán tháo ao nuôi cá với giá 200 triệu đồng đang diễn ra ở vùng ĐBSCL do thua lỗ. Giá bán cá thấp, nhưng việc thu tiền bán cá còn cực khổ hơn rất nhiều. DN nợ tiền người nuôi cá đến 6 tháng và số tiền nợ lên đến hàng chục tỷ đồng là chuyện bình thường ở ĐBSCL...

Bài 1: Phận người chìm nổi theo con cá

Hiện giá cá tra tại ĐBSCL đã tụt xuống mức 20.500-21.000 đồng/kg, giảm 5.000 đồng/kg so với đầu năm 2012, trong khi giá thức ăn thủy sản lại tăng 10 -20%, khiến người nuôi đang lỗ 2.500 đồng/kg. Nhiều hộ dân đã phải “treo ao” vì không cầm cự nổi.

Giá cá tra dưới giá thành sản xuất, nghề nuôi có nguy cơ phá sản

Ông Bùi Văn Sự (xã An Nhơn, Châu Thành, Đồng Tháp), người có thâm niên 10 năm nuôi cá và hiện đang làm chủ 5 ao cá cho biết, tổng vốn đầu tư cho một ao nuôi mất khoảng 6-8 tỷ đồng. Nếu thả cá giống đồng loạt, tổng vốn đầu tư từ 30-40 tỷ đồng, do vậy hình thức nuôi gối đầu được các hộ dân chọn để tiết giảm chi phí vốn đầu tư. “10 năm sống với nghề nuôi cá, chưa khi nào phải “treo ao”, nếu năm 2013 tiếp tục khó khăn có thể sẽ phải “treo” một hai ao, do nợ vay ngân hàng hiện đã lên đến 3,5 tỷ đồng với lãi suất 11%/năm”, ông Sự bộc bạch.

Tình trạng nông dân phải bán tháo ao nuôi cá với giá 200 triệu đồng đang diễn ra ở vùng ĐBSCL do thua lỗ. Giá bán cá thấp, nhưng việc thu tiền bán cá còn cực khổ hơn rất nhiều. DN nợ tiền người nuôi cá đến 6 tháng và số tiền nợ lên đến hàng chục tỷ đồng là chuyện bình thường ở ĐBSCL. Bởi nếu không cho nợ thì không bán được; và để chậm ngày nào, người nuôi mất đứt vốn thức ăn ngày ấy.

Hiện tiền thức ăn chiếm đến 80% chi phí nuôi cá, bình quân mỗi ngày, mỗi ao nuôi “ngốn” mất 70 triệu đồng tiền thức ăn. Đó là chưa kể nếu để cá tra quá lứa chất lượng thịt không đạt yêu cầu xuất khẩu lại bị giảm giá thu mua. Từ đó dẫn đến vòng luẩn quẩn nợ nần, người nông dân phải vay vốn để đầu tư nuôi cá, còn DN lại nợ tiền cá của người nuôi.

Giá cá tra xuất khẩu cũng đang sụt giảm mạnh, thậm chí nhiều DN lại bán phá giá, chỉ chào giá trên thị trường quốc tế với mức 2,5 USD/kg thịt cá tra tươi. Trong khi theo các DN chế biến cá tra xuất khẩu, với mức giá thu mua cá nguyên liệu như hiện nay, giá xuất khẩu phải ở mức 2,7 - 2,8 USD/kg mới có lãi.

Giá cá tra sụt giảm, kéo theo lợi nhuận của DN xuất khẩu cũng tụt theo. Đơn cử như Công ty XNK Thủy sản Cần Thơ (Casemex), giá trị xuất khẩu năm vừa qua lên tới 30 triệu USD, song lợi nhuận thu về cũng chỉ đạt 4 tỷ đồng, so với kế hoạch đặt ra là 26 tỷ đồng. Thậm chí không ít DN phải đóng cửa vì thua lỗ. Số liệu của các ngành chức năng, 50% số DN chế biến, xuất khẩu cá tra phải ngưng hoạt động trong thời gian qua. DN nào trụ đến hôm nay do tự chủ 50%-80% nguồn nguyên liệu, số còn lại thực hiện theo mô hình nuôi liên kết với người nuôi.

Ông Trần Văn Hải, Tổng giám đốc Công ty Thủy sản Tiến Phát (Fatifishco) tại Đồng Tháp cho biết, do công ty chủ động được 50% nguồn nguyên liệu với giá 20.000 đồng/kg, nên khi giá xuất khẩu giảm còn 2,5 USD/kg mới không đối mặt với thua lỗ. Southvinafish (Công ty công nghiệp thủy sản Miền Nam) tại KCN Trà Nóc 2, Cần Thơ dự kiến sẽ khánh thành nhà máy chế biến thức ăn chăn nuôi vào tháng 3/2013, hướng đến quy trình sản xuất khép kín, không phụ thuộc vào giá thức ăn trên thị trường.

Trong bối cảnh khó khăn hiện nay, mặc dù hầu hết các DN vẫn đang còn dư nợ tại ngân hàng, song nhiều DN cũng kiến nghị ngân hàng nên xem xét tiếp tục bơm vốn để DN có tiền trả người nuôi. Đồng thời, các ngân hàng cũng nên cho vay với thời hạn dài hơn cho phù hợp với chu kỳ nuôi cá để xuất khẩu vào khoảng 7-8 tháng.

Theo BNH