Những sự kiện kinh tế nổi bật trong tuần

1. Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII

Khai mạc ngày 21/10 và kéo dài đến 30/11, kỳ họp lần này sẽ xem xét nhiều nội dung quan trọng của đất nước: Đánh giá tình hình kinh tế - xã hội năm 2013, kết quả 3 năm thực hiện kế hoạch 5 năm (2011-2015) và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2014; thông qua dự thảo Hiến pháp sửa đổi, Luật Đất đai sửa đổi, bầu hai Phó thủ tướng mới…

Ngay trong tuần đầu tiên, Quốc hội đã "nóng" lên khi đánh giá về tình hình kinh tế - xã hội năm 2013, đặc biệt là đề xuất nâng trần bội chi năm 2014 từ 4,8% lên 5,3% GDP của Chính phủ.

Mặc dù đồng tình với việc phải nâng trần bội chi để có tiền cho đầu tư phát triển trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn hiện nay, song các đại biểu cũng cho rằng cần phải tính toán kỹ nguồn trả nợ cũng như phải kiểm soát chặt phần chi này để phát huy hiệu quả tối đa, tạo tác động lan tỏa đến cả nền kinh tế.

Đặc biệt về lâu dài cần phải cân đối lại bài toán thu - chi ngân sách theo hướng bền vững hơn. Muốn vậy, cần rà soát và quyết liệt thực hiện việc "tái cấu trúc" lại bộ máy hành chính Nhà nước theo hướng gọn nhẹ, hiệu quả để giảm bớt gánh nặng tiền lương từ ngân sách. Đi đôi với đó là tái cấu trúc để nâng cao hiệu quả đầu tư công, tái cấu trúc lại khu vực DNNN.

2. Kinh tế phục hồi chậm

Một sự kiện cũng thu hút nhiều sự quan tâm chú ý tuần qua là phiên họp thường kỳ của Chính phủ tháng 10. Tại phiên họp này, Chính phủ thống nhất đánh giá,  tình hình kinh tế - xã hội tiếp tục chuyển biến tích cực, đạt kết quả khá toàn diện. Tuy nhiên, Chính phủ cũng thẳng thắn nhìn nhận, nền kinh tế phục hồi chậm và vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức; kinh tế vĩ mô có cải thiện nhưng chưa vững chắc.

Quả vậy, tổng cầu và sức mua còn yếu khi mà tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ 10 tháng nếu loại trừ yếu tố giá chỉ tăng khoảng 5,5% so với cùng kỳ năm trước - một mức tăng rất thấp trong nhiều năm trở lại đây. Tổng cầu, sức mua yếu đã gây nhiều khó khăn cho sản xuất kinh doanh và từ đó tác động ngược trở lại đến thu ngân sách.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, lũy kế đến ngày 15/10, tổng thu ngân sách Nhà nước ước đạt 572,14 nghìn tỷ đồng, bằng 70,1% dự toán năm; tổng chi ngân sách Nhà nước, ước đạt 718,8 nghìn tỷ đồng, bằng 73,5% dự toán năm. Như vậy, tính đến 15/10, bội chi ngân sách nhà nước ước khoảng 146,66 nghìn tỷ đồng, bằng 90,53% mức bội chi cả năm mà Quốc hội cho phép là 162 nghìn tỷ đồng.

Theo Tổng cục Thống kê, CPI tháng 10 của cả nước chỉ tăng 0,49% so với tháng trước và tăng 5,14% so với tháng 12/2012. Với mức tăng này, lạm phát tính theo năm tiếp tục giảm từ mức 6,3% ở tháng 9 xuống còn 5,92% trong tháng 10 này.

Tuy nhiên, những tháng cuối năm, lạm phát còn tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường. Hiện giá lương thực, thực phẩm đang có xu hướng tăng trở lại do nhu cầu tăng trong khi nguồn cung gặp nhiều khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, người chăn nuôi không tái đàn...

Giá xăng cũng đang căng cứng. Vừa qua, Bộ Tài chính đã yêu cầu các DN giữ ổn định giá bán xăng dầu mặc dù giá bán lẻ hiện nay đang thấp hơn giá cơ sở. Tuy nhiên, việc này khó duy trì được lâu nếu giá xăng dầu thế giới vẫn biến động bất lợi.

Đặc biệt, việc đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản, các DN đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, dự trữ hàng hóa phục vụ Tết... cũng tạo nhiều áp lực đến lạm phát.

Bởi vậy, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng lưu ý, mặc dù mục tiêu kiềm chế lạm phát ở mức dưới 7% cho cả năm 2013 là khả thi, song không vì thế mà chúng ta chủ quan, lơ là, nhất là vào thời điểm cuối năm có thể xảy ra những yếu tố gây tăng giá đột biến.

Có thể khẳng định, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là một trong những điểm sáng nhất trong bức tranh kinh tế xã hội năm 2013 khi mà theo Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tính đến ngày 20/10, cả nước đã thu hút thêm 19,234 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), tăng 65,5% so với cùng kỳ 2012. Vốn giải ngân cũng tăng khá, ước tính đạt 9,6 tỷ USD, tăng 6,4% so với cùng kỳ năm 2012.

Một điểm tích cực nữa là dòng vốn FDI đang có xu hướng dịch chuyển vào lĩnh vực sản xuất, đặc biệt là trong các lĩnh vực có hàm lượng công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn. Bằng chứng là, lĩnh vực chế biến chế tạo đang dẫn đầu về thu hút FDI với tổng số vốn đầu tư tính đến ngày 20/10 là 14,9 tỷ USD, chiếm 77,6% tổng vốn đăng ký.

Nguyên nhân khiến dòng vốn FDI chảy mạnh vào Việt Nam bên cạnh những lợi thế tĩnh về tài nguyên, nhân lực giá rẻ... không thể phủ nhận là thời gian qua Việt Nam đã có nhiều nỗ lực ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện môi trường kinh doanh, trong khi tiềm năng tăng trưởng của nền kinh tế là khá cao. Chưa kể, các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam để tận dụng cơ hội mà các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam sẽ tham gia trong thời gian tới như: FTA Việt Nam - EU; TPP...

Ngày 23/10 vừa qua đã diễn ra lễ khởi công Dự án Lọc hóa dầu Nghi Sơn (Thanh Hóa). Dự án có vai trò quan trọng mang tính chiến lược của Chính phủ Việt Nam nhằm đáp ứng nhu cầu đối với các sản phẩm lọc hóa dầu ngày càng gia tăng do quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa một cách nhanh chóng của quốc gia. Việc xây dựng và vận hành sự án sẽ là một bước tiến quan trọng nhằm từng bước tiến tới việc tự cung tự cấp các sản phẩm lọc dầu và đảm bảo các nguồn cung năng lượng…

Với tổng vốn đầu tư 9 tỷ USD, công suất 10 triệu tấn/năm (200.000 thùng/ngày), Dự án khi hoàn thành sẽ cùng Nhà máy lọc dầu Dung Quất đảm bảo cung cấp 2/3 nhu cầu sản phẩm hóa dầu trong nước, đáp ứng nhu cầu về năng lượng ngày càng tăng trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước.

Hiện còn một "siêu" dự án lọc hóa dầu nữa với quy mô tới 27 tỷ USD vẫn đang trong giai đoạn chuẩn bị. Đó là Tổ hợp lọc hóa dầu Nhơn Hội (Bình Định). Được biết, tổ hợp lọc hóa dầu dự kiến sẽ được khởi công từ năm 2016 và chính thức hoạt động vào năm 2019, trở thành dự án có vốn đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam.

Xuân Hải

Theo BNH