Dư âm Kỳ họp thứ Năm, QH Khóa XIII Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội cần giám sát chặt chẽ việc thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế

- Kỳ họp thứ Năm, QH Khóa XIII vừa khép lại, đại biểu đánh giá như thế nào về chất lượng Kỳ họp này?

TS. Cao Sỹ Kiêm

- Tôi đánh giá cao chất lượng các hoạt động và quyết đáp của QH tại Kỳ họp thứ Năm vừa qua. QH đã thảo luận và xem xét những vấn đề rất lớn của đất nước được cử tri và nhân dân mong chờ. Nhìn chung, những kỳ vọng của cử tri đối với QH tại Kỳ họp thứ Năm đã được đáp ứng, từ vấn đề sửa đổi Hiến pháp năm 1992, sửa đổi Luật Đất đai cho đến việc QH tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do QH bầu hoặc phê chuẩn... Từ những định hướng mới trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, những vấn đề cụ thể được giải quyết trong lần sửa đổi Luật Đất đai lần này, hay việc QH lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do QH bầu hoặc phê chuẩn, tôi tin rằng, cử tri sẽ hài lòng với các đại biểu của mình và hài lòng với QH.

Tôi đặc biệt quan tâm đến vấn đề KT - XH được đặt lên bàn nghị sự của QH bởi lẽ, đây luôn là vấn đề quan trọng của đất nước, tác động sâu sắc và toàn diện đến nền kinh tế, đến đời sống của nhân dân. Kỳ họp thứ Năm diễn ra trong bối cảnh tình hình KT - XH của nước ta có nhiều vấn đề gay cấn và nền kinh tế đang  trong giai đoạn có thể nói là khó khăn nhất từ trước đến nay. Qua các phiên thảo luận tại Tổ và tại Hội trường về KT - XH, cũng như qua các phiên chất vấn và trả lời chất vấn các thành viên Chính phủ, có thể thấy những vấn đề mà QH đặt ra cũng như những giải trình, giải đáp của Chính phủ đã cơ bản tập trung giải quyết những vấn đề mà cử tri quan tâm.

- Đại biểu đánh giá như thế nào về công tác điều hành KT - XH của Chính phủ trong những tháng đầu năm?

- Năm 2013 như QH, Chính phủ đã nhận định từ Kỳ họp thứ Tư là một năm hết sức khó khăn, thậm chí là khó khăn nhất từ trước đến nay. Tuy nhiên, thực tế từ đầu năm đến nay cho thấy, nền kinh tế đã có những chuyển biến và đạt được những kết quả bước đầu rất đáng khích lệ. Cụ thể, chúng ta đã tiếp tục giảm được lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định được tỷ giá, tăng được dự trữ ngoại tệ, giảm được mức thuế, giảm được bội chi ngân sách, giảm từng bước đầu tư công, tăng xuất khẩu. Đấy là những kết quả mà tôi cho rằng rất có ý nghĩa trong điều kiện cụ thể của nền kinh tế hiện nay. Bên cạnh đó, chúng ta đã thu hút đầu tư có chọn lọc hơn và tập trung hơn; tiếp tục điều chỉnh giá theo lộ trình xây dựng nền kinh tế thị trường; tiếp tục đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và khởi công được những dự án lớn, có tác động lan tỏa trong thời gian tới.

Nền kinh tế đang chuyển động theo hướng tích cực hơn cũng cho thấy sự nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành trong điều hành kinh tế vĩ mô. Chính phủ, các bộ, ngành đã bám sát Nghị quyết của Trung ương Đảng và Nghị quyết của QH điều hành kinh tế vĩ mô theo hướng ổn định, bền vững và có hiệu quả. Tuy nhiên, điều hành vĩ mô cũng đặt ra một số vấn đề cần tiếp tục xử lý để phấn đấu đạt mục tiêu về KT - XH đã được QH đề ra cho năm 2013. Một là, số doanh nghiệp khó khăn, thu hẹp sản xuất và phá sản vẫn ở mức cao và đang tăng lên. Hai là, tổng cầu giảm, sức mua giảm, đời sống giảm, kéo theo tồn kho nợ xấu cao, nguồn thu ngân sách giảm, đầu tư toàn xã hội giảm, tín dụng tăng thấp, sản xuất công nghiệp và nông nghiệp thấp hơn cùng kỳ năm trước... Đây là những vấn đề đáng báo động của nền kinh tế. Nếu nhìn lại 5 năm, từ năm 2008 đến nay, tốc độ phát triển kinh tế của nước ta đang bị chậm lại, thậm chí có những mặt thụt lùi. Những vấn đề đáng báo động như tôi đã nêu ở trên không chỉ tác động trực tiếp đến việc thực hiện nhiệm vụ KT - XH năm 2013 mà sẽ còn tác động đến nền kinh tế trong năm 2014, 2015 và chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến việc thực hiện mục tiêu kế hoạch 5 năm. Ba là, những tồn tại, hạn chế của nền kinh tế đã tích tụ từ lâu và kéo dài nhưng biện pháp của chúng ta vừa qua thường nặng về giải pháp tình thế, còn có biểu hiện chạy theo giải quyết những vấn đề nóng, bức xúc. Việc chuyển hướng trong điều hành vĩ mô và tạo bước ngoặt đột phá để giải quyết những vấn đề trung hạn, dài hạn, những vấn đề cốt lõi của nền kinh tế như mô hình tăng trưởng cơ cấu kinh tế, thể chế kinh tế chưa được quan tâm đúng mức, chưa đủ liều lượng. Điều này thể hiện rõ nét nhất qua việc triển khai thực hiện Đề án tổng thể về tái cơ cấu nền kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Đây cũng là một trong những yếu tố làm giảm lòng tin của cộng đồng doanh nghiệp và người dân đối với hành động của các cơ quan chức năng trong quản lý kinh tế vĩ mô, hệ quả là ít nhiều đã làm giảm động lực phát triển KT - XH.

Những vấn đề này đều đã được QH phân tích kỹ lưỡng. QH cũng đã nêu rõ những việc Chính phủ, các cấp, ngành, địa phương cần tập trung thực hiện trong những tháng cuối năm. Những việc Chính phủ, các bộ, ngành đã làm được trong thời gian qua là tốt rồi nhưng yêu cầu, đòi hỏi của ĐBQH và cử tri hiện nay là Chính phủ cần cụ thể hóa những địa chỉ, những lộ trình để giải quyết các vấn đề ách tắc của nền kinh tế, kể cả những vấn đề cần giải quyết mang tính lâu dài cho đất nước. Vì vậy, tôi trông chờ vào sự chuyển biến trong cách thức điều hành của Chính phủ trong thời gian tới. Tôi cũng đề nghị, QH, các cơ quan của QH sẽ giám sát chặt chẽ hoạt động điều hành vĩ mô của Chính phủ, các bộ, ngành để các cơ quan này tập trung chỉ đạo, điều hành quyết liệt hơn và hiệu quả hơn.

- Nửa năm còn lại của năm 2013 và những năm tiếp theo, nền kinh tế nước ta sẽ còn phải đối mặt với nhiều thách thức. Bên cạnh những giải pháp mà Chính phủ đã nêu trong báo cáo về tình hình thực hiện chính sách phát triển KT – XH, đại biểu có kiến nghị nào tới Chính phủ hay không?

- Ngoài những giải pháp của Chính phủ và Ủy ban Kinh tế đề xuất, tôi đề nghị cần tập trung giải quyết 5 vấn đề bức xúc hiện này. Một là, xử lý một bước trong 90 nghìn tỷ nợ xây dựng cơ bản của các doanh nghiệp, Thủ tướng hứa là sẽ giải quyết 30 nghìn tỷ trong năm 2013. Hai là, tất cả các chủ trương về giảm thuế để tăng sức lực cho doanh nghiệp cần phải được nghiên cứu hết sức kỹ lưỡng, nếu thấy cần thiết phải thực hiện thì thực hiện ngay để góp phần giúp doanh nghiệp giải quyết khó khăn. Ba là, tiếp tục phát hành trái phiếu Chính phủ đầu tư cho giao thông, y tế và một số lĩnh vực thực sự cần thiết cho sản xuất và đời sống, từ đó làm tăng tổng cầu của nền kinh tế và có tác động lan tỏa đến toàn bộ nền kinh tế. Bốn là, đề nghị triển khai nhanh công ty quản lý nợ, chuyển ngay nợ xấu của các doanh nghiệp sang công ty này để tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thể tiếp cận được vốn vay càng nhanh, càng tốt, càng nhiều, càng hay. Năm là, điều chỉnh linh hoạt hơn tỷ giá theo hướng khuyến khích xuất khẩu nông sản, thủy sản đối với vùng đồng bằng sông Cửu Long, miền Bắc và các khu vực đang có nhiều lợi thế trong xuất khẩu. Tư tưởng chỉ đạo theo tinh thần tăng tổng cầu, khôi phục sức khỏe cho doanh nghiệp tạo niềm tin và nhuệ khí phấn đấu cho doanh nghiệp.

Về trung hạn, tôi đề nghị Chính phủ tập trung giải quyết 4 vấn đề: một là, trên cơ sở Đề án tổng thể tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, cần khẩn trương xây dựng các Đề án thành phần để thực hiện tái cơ cấu ngành, lĩnh vực... Hai là, trong năm 2013, cần sắp xếp nhanh gọn hơn nữa những ngân hàng yếu kém và xử lý một bước những tồn tại, hạn chế trong hệ thống ngân hàng thương mại. Ba là, sắp xếp một bước các tập đoàn kinh tế nhà nước theo phương pháp chọn một số tập đoàn làm trước, làm từ trên xuống dưới theo sự chỉ đạo thống nhất; cần tránh tình trạng các tập đoàn tự thực hiện tái cơ cấu theo ý mình mà phải đặt trong chương trình tái cơ cấu tổng thể chung của nền kinh tế. Bốn là, chọn một số đơn vị để cổ phần hóa thật nhanh, góp phần tạo vốn và tạo việc làm.

Về cách thức điều hành, tôi cho rằng Chính phủ cần cố gắng đánh giá chính xác thực trạng của nền kinh tế. Tất cả các giải pháp điều hành phải căn cứ trên hệ thống thông tin, các chỉ số chính xác, chuẩn mực và tin cậy về sản xuất kinh doanh và đời sống. Bên cạnh đó, trong việc phân bổ các nguồn lực công, cần bảo đảm tính công khai, minh bạch và công bằng, tránh tình trạng cục bộ, lợi ích nhóm.

- Xin cám ơn đại biểu!